Czy organy celne mogą dostać wyciągi z mojego konta?
W kon
tekście gromadzenia dowodów warto zwrócić uwagę, że niektóre organy postępowania
przygotowawczego usiłują pozyskać
szersze dowody na okolicznoś
ć udziału graczy w hazardzie
zagranicznym kierując do banków prośby o ujawnienie tajemnicy bankowej. Ujawnienie przez banki
informacji stanowiących tajemnicę bankową jest jednak ograniczone przepisami ustawy
–
prawo
bankowe.
Zgodnie z art. 105 ust. 1 pkt.
2 a) prawa bankowego bank ma obowiązek udzielenia informacji
stanowiących tajemnicę bankową na żądanie sądu lub prokuratora w związku z toczącym się
postępowaniem o przestępstwo lub przestępstwo skarbowe przeciwko osobie fizycznej będącej
stroną umowy zaw
artej z bankiem, w zakresie informacji dotyczących tej osoby fizycznej.
Uzyskanie
informacji w oparciu o
ten przepis
wymaga
,
„
by postępowanie przygotowawcze było w fazie
in
personam.”
29
(a więc po postawieniu zarzutów konkretnej osobie).
Oznacza to, że
udos
tępnienie
danych prokuratorowi może nastąpić nie po to
,
aby ten przekonał się
,
czy doszło do popełnienia
przestępstwa, ale wówczas
,
kiedy dane istniejące w chwili wszczęcia śledztwa lub zebrane w jego
toku uzasadniają dostatecznie podejrzenie, że czyn pope
łniła określona osoba, i osobie tej są
stawiane zarzuty
.
„
Żądając ujawnienia danych objętych tajemnicą bankową, sąd lub prokurator
powinni bezsprzecznie wykazać, iż sprawa karna toczy się już przeciwko osobie
”
30
.
Oprócz powyższego trybu
,
przepisy
prawa bank
owego przewidują
możliwość udzielenia informacji
stanowiących tajemnicę bankową na podstawie postanowienia sądu, wydanego na wniosek
prokuratora (art. 106 b prawa bankowego). Wniosek o w
y
danie takiego postanowienia
może złożyć
prokurator prowadzący postępo
wanie o przestępstwo lub przestępstwo skarbowe
(a więc podobnie,
jak w powyższej sytuacji konieczne jest
,
aby prokurator postawił konkretnemu graczowi zarzuty
popełnienia czynu zabronionego w określonym miejscu i w określonym czasie
31
).
Jednym z
warunków fo
rmalnych takie
go
żądania jest wykazanie przez prokuratora okoliczności
uzasadniających potrzebę udostępnienia informacji, przy czym, jak wskazuje dotychczasowe
orzecznictwo, z uwagi na gwarancyjny charakter przepisów o tajemnicy bankowej, nie mogą być one
interpretowane w sposób rozszerzający i prowadzący do naruszenia praw klienta banku.
32
Wniosek
prokuratora musi wykazywać również, że pozyskanie informacji stanowiących tajemnicę
bankową
jest konieczne, a brak tych informacji uniemożliwi dochodzenie do praw
dy
–
prokurator powinien
bowiem w pierwszej kolejności skorzystać z dostępnych mu środków nie prowadzących do
ujawnienia tajemnicy bankowej.
Przypadek
,
w którym prokurator wystąpił o ujawnienie tajemnicy bankowej w stosunku do gracza,
którego dane pozyska
ł w drodze dostępu do danych z rachunków ba
n
kowych bukmachera
29
Postanowienie Sądu Ap
elacyjnego w Lublinie z dnia 22 października 2008 r. sygn. II AKz 508/2008
.
30
Z. Ofiarski, Prawo bankowe. Komentarz, LEX, 2013, komentarz art. 105 prawa Bankowego
.
31
Postanowienie Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 1 kwietnia 2009 r. II AKz 220/2009 ora
z
Postanowienie Sądu Apelacyjnego w Krakowie z dnia 5 kwietnia 2007 r. II AKz 134/2007.
32
P
ostanowienie Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu z dnia 31 maja 2006 r.,
sygn. II AKz 280/2006 oraz
p
ostanowienie Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 29 listopada 2006
r. II AKz 810/200
6.
25
posiadającego rachunek w polskim banku, była już przedmiotem oceny sądu powszechnego.
W
postanowieniu z dnia
17 września 2014 r. Sąd Apelacyjny (w sprawie o sygn. akt II AKz 324/2014)
podtrzymał
postanowienie sądu I instancji, które oddaliło żądanie prokuratora występującego
wnioskiem o ujawnienie informacji bankowej w oparciu o dane
gracza pozyskane właśnie za
pośrednictwem
takiego bukmachera.
Oddalają
c żądanie prokuratora Sad Apelacyjny wyraźni
e
wskazał, że sama informacja o przepływach bankowych nie u
prawdopoda
bni
a
„
występowania
przesłanek czynu z art. 107 § 2 k.k.s., skoro brak jakiejkolwiek informacji o tym, czy dysponent
wskazywanego konta podejmował się udziału w jakichkolwiek grach losowyc
h lub zakładach
wzajemnych, a także czy działania te wykonywał na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.
Posiadanie konta w polskim banku nie może być utożsamiane z działaniem na terytorium tego
kraju tym bardziej, że przestępstwa dokonano przez sieć Intern
et, z którą gracze mogli się łączyć
teoretycznie z każdego miejsca na świecie
.”
Osoby ujawniające tajemnicę bankową muszą działać w sposób szczególnie ostrożny, albowiem ich
działania w
tym
zakresie mogą być ocen
ianie również z punktu widz
enia ich odpowied
zialności
karnej. Zgodnie z art. 171 ust. 5 prawa bankowego „
Kto, będąc obowiązany do zachowania tajemnicy
bankowej,
ujawnia
lub wykorzystuje informacje stanowiące tajemnicę bankową,
niezgodnie
z
upoważnieniem określonym w ustawie
, podlega grzywnie do 1 00
0 000 złotych i karze pozbawienia
wolności do lat 3.”
Oznacza to, ze ujawnienie tajemnicy bankowej w sposób niezgodny z
powyższymi zasadami będzie stanowiło czyn zabroniony przez ustawę
za który sprawca może
podlegać odpowiedzialności karnej
(
art. 1 § 1 ko
deksu karne